İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), İsrail’in güney Lübnan’da yaygın olarak beyaz fosfor kullanmasının sivilleri ciddi risk altına soktuğunu belirtti. Örgüt, İsrail ordusunun Ekim 2023’ten bu yana güney Lübnan’da en az 17 bölgede beyaz fosfor mühimmatı kullandığını vurguladı. Bu bölgelerin beşinin, sivil nüfusun yoğun olduğu yerler olduğu bilgisi verildi.
HRW’nin Lübnan araştırmacısı Ramzi Kaiss, “İsrail’in nüfusun yoğun olduğu bölgelerde hava patlamalı beyaz fosfor mühimmatı kullanması sivillere ayrım gözetmeksizin zarar veriyor ve pek çok kişinin evlerini terk etmesine neden oluyor. İsrail güçleri, özellikle de daha az zararlı alternatifler kolayca bulunabiliyorken, nüfusun yoğun olduğu bölgelerde beyaz fosfor mühimmatı kullanmayı derhal bırakmalıdır” şeklinde açıklamalarda bulundu.
HRW, Lübnan’ın güneyinden sekiz kişiyle görüşen ve sosyal medyada paylaşılan veya doğrudan araştırmacılara iletilen 47 fotoğraf ve videoyu doğruladı. Bu durum, İsrail’in Güney Lübnan’da yaygın olarak beyaz fosfor kullanmasının, yangın çıkarıcı silahlarla ilgili daha güçlü bir uluslararası hukuka duyulan ihtiyacı ortaya koyduğunu belirtti.
ULUSLARARASI HUKUKTA BEYAZ FOSFOR KULLANIMI
İsrail, yangın çıkarıcı silahlarla ilgili bağlayıcı tek belge olan Birleşmiş Milletler (BM) Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi’nin (CCW) III No’lu Protokolü’ne taraf değil. Sözleşme uyarınca sivil bölgelerde havadan yangın çıkarıcı silah saldırıları yasak. Ancak beyaz fosforun savaş suçu kapsamında görülmesine ilişkin bağlayıcı bir karar yok. Beyaz fosforun yaydığı dumanın açık alanlarda askeri birliklerin kamufle edilmesi gibi amaçlarla kullanılmasının önünde hukuki bir engel bulunmuyor.
Beyaz fosforlu mühimmatlar, silah olarak kullanıldığında yangın çıkaran silahlar olarak kabul ediliyor. Yangın çıkarıcı silahlar uluslararası hukuk tarafından açıkça yasaklanmasa da, hak örgütleri devletlerin bu silahların sivillere zarar vermesini önlemek için mümkün olan tüm tedbirleri alması gerektiğini vurguluyor.
İSRAİL, DAHA ÖNCE DE BEYAZ FOSFOR KULLANMAKLA ELEŞTİRİLMİŞTİ
HRW, İsrail ordusunun 10-11 Ekim 2023’te Lübnan ve Gazze’ye açtığı topçu ateşinde beyaz fosfor atıldığını videolar ve görgü şahitleri ile doğruladıklarını belirtmişti. Gazze’de beyaz fosfor kullanmadığını söyleyen İsrail ordusu, Lübnan’daki kullanımla ilgili sessiz kalmıştı.
BEYAZ FOSFORUN ETKİLERİ
Beyaz fosfor dumanı, insanlar için son derece tehlikeli. Solunduğunda ciğerlerde ani yaraların oluşmasına ve boğulmaya yol açıyor. Ciltte yanıklara yol açan beyaz fosfor, oksijenle temas ettiği anda kolayca alev alıyor. Bomba olarak kullanıldığında ise patlayıcı etkisinin yanı sıra yangınların çıkmasına da sebep oluyor.
